Türkiye bir deprem ülkesidir. Depremlerde can ve mal kayıplarını en aza indirmek için çaba göstermek zorundadır. Bu çabaların tümüne birden depremle yaşamayı öğrenmik diyoruz.
 
 
TÜRKİYE VE DEPREM GERÇEĞİ
 
Artık sadece yerbilimcilerimiz ile yapı bilimcilerimiz değil, tüm halkımız Türkiye’nin bir deprem ülkesi olduğunu bilmektedir. 1999 yılında ardı ardına yaşadığımız iki büyük deprem, depreme hazırlıklı olmayan, depremle yaşamayı öğrenmemiş bir toplum olduğumuzdan büyük felaketlere dönüşmüştür.
Sevdiğim bir Atasözü “ne ekersen onu biçersin” veya “rüzgar eken fırtına biçer” diyor. Dünya’nın en yıkıcı depremler üreten faylarından biri olan Kuzey Anadolu Fay Kuşağında, zayıf zeminler üzerine denetimsiz şehirler kurarak rüzgar ektik. Büyüklüğü 6.0’ı veya 6.5’i aşan her depremde fırtınalar biçtik. Onbinlerce insanımızı, büyük maddi birikimlerimizi kaybettik. Ülkemizin depremsellik özelliği değişmeyeceğine, doğanın yasalarında da af bulunmadığına göre tekrar rüzgar ekersek, tekrar fırtınalar biçmemiz kaçınılmaz olacaktır. Demek ki depremden (genel olarak doğal afetlerden) korunma bilgi ve bilincini tabana yaymak, depremle yaşamayı öğrenmiş bir toplum yaratmak asla savsaklamamız gereken ulusal bir görevimizdir. Bireyden başlayarak, aile, apartman, site, mahalle, köy ve kent temelinde yönetilenler ve yönetenler olarak bu görevi en üst derecede ciddiye almak zorundayız.
1999 depremleri sonrasında kimi kurumlarımızda bir uyanış olduğunu görüyoruz. Bunlar arasında 2004 yılında bir süre etkinliklerine katıldığım Kadıköy Belediyesi de bulunmaktadır. Kadıköy Belediyesi bilimsel kuruluşlarla işbirliği de yaparak, bilimsel zemine dayalı, ABD ve Japonya gibi ülkelerin deneyimlerinden de yararlanarak bir afet yönetim projesi geliştirmiş ve hem kurum olarak kendini depreme oldukça ileri düzeyde hazırlamış, hem de Kadıköy halkını hazırlamak için ciddi çaba göstermiştir. Ancak halktaki ilgi yetersizliği nedeniyle bu çabanın yeterince başarılı olduğu söylenemez. Dileğimiz Kadıköy modelinin canlandırılarak Türkiye’de yaygınlaştırılmasıdır . Elbette toplantılar ve kurslar dışında, depremden korunma bilgi ve bilincini tabana yaymanın başka araçları da vardır. Kanımca bunların en önemlilerinden biri örgün eğitim proğramlarına uygun içerikli deprem derslerinin konulması, diğeri de televizyonlarda halkın ilgisini çekeçek içerikle hazırlanmış deprem konulu proğramlara daha fazla yer verilmesidir. Kadıköy Belediyesinin afet yönetim projesine katıldığım toplantılarda, halkın ilgisizliği karşısında, halk gelmiyorsa biz bilgiyi halka götürmeye çalışalım önerisini dile getirmiştim ve bu ilgi görmüştü.  Bu çerçevede kolay anlaşılır, iyi resimlenmiş bir deprem el kitabı hazırlanması ve bunun geniş halk kitlelerine iletilmesi düşüncesi vardı. Bu düşünce henüz gerçekleşmiş değil. Ancak kendim “DEPREM KÜTÜPHANESİ- Pratik deprem ve korunma bilgileri” başlıklı bir CD hazırladım, sonraki yıllarda bunu geliştirmeye, eksikliklerini tamamlamaya çalıştım. Amacım CD olarak bilginin halka ulaştırılması idi. CD'yi Afet Yönetim Projesi sorumlularına ve bazı üniversitelerin kütüphanelerine sundum. Düzce Üniversitesinde 2006'da yaptığım konuşma vesilesiyle Üniversite Rektörlüğü CD’yi çoğaltarak Düzce’deki kamu ve özel kuruluşlarla eğitim kurumlarına dağıtımını sağladı (alttaki Şekil). CD’nin içeriği gözden geçirilebilir, geliştirilebilir. Ancak bilginin CD’ye yüklü olarak tabana yayılması fikri sanırım önemlidir. Düzce Üniversitesi Rektörü Sayın Prof. Dr. Funda Sivrikaya Şerifoğlu'na bu vesileyle bir kez daha teşekkür ediyorum..

 

Yukarıdaki girişten sonra değişik kaynaklardan yararlanarak hazırladığım ve anılan CD içinde de bulunan AİLEMİN DEPREME HAZIRLIK PLANI başlıklı belgeyi aşağıda sunuyorum. Bu belge, içerdiği öneriler yerine getirildiği takdirde, bir ailenin depremle yaşamayı öğrenmesi için bir özet rehber olarak değerlendirilebilir.

 

 

 

 

 

 
2004 yılında Kadıköy Belediyesi Afet Yönetim Projesi çalışmalarına katıldığım sıralarda hazırladığım ve sonraki yıllarda kısmen geliştirilip  değiştirilmiş CD 2006 yılında Düzce Üniversitesi Rektörlüğünce çoğaltılarak Düzce'deki kamu kurumlarıyla eğitim kurumlarına dağıtılmıştır. CD içeriğinden yararlanılarak hazırlanmış bir konferans alttaki bağlantıda bulunmaktadır.

 

 
    DEPREMDEN KORKMAYALIM, HAZIRLIKSIZ OLMAKTAN KORKALIM !!!
AİLEMİN DEPREM HAZIRLIK PLANI
İsim   : ………………………………………………………………………………………...……
Adres: ………………………………………………………………………………………………
 
ÖZET: Yazılı kaynaklardan, internetten, deprem konusunda hazırlanmış bilgilendirme CD’lerinden ve televizyon programlarından yararlanarak; deprem öncesinde, deprem sırasında ve depremin hemen sonrasında neler yapmamız gerektiğini öğrendim ve ailemin diğer bireylerinin de öğrenmelerini sağladım. Toplumu afet yönetimi hakkında bilgilendirme ve bilinçlendirme konusunda, çevremde yürütülen çalışmaları izliyor ve bunlara olanaklarım ölçüsünde katılıyorum. Öğrendiklerimi ailemin diğer bireyleriyle paylaşıyorum.
Öğrendiklerimizi pekiştirmek ve deprem sırasında soğukkanlı davranma özelliği kazanmak için 3 aylık aralıklarla deprem tatbikatları yapmaktayız.
 Japonya’da deprem tatbikatı (Pres&Siever, 1998)
Toplumla birlikte yapılan tatbikatlar dışında, ailece ev içinde ve komşularla apartman içinde de tatbikatlar yapılabilir.

 

 

 
    DEPREMDEN KORKMAYALIM, HAZIRLIKSIZ OLMAKTAN KORKALIM !!!
AİLEMİN DEPREM HAZIRLIK PLANI
İsim   : ………………………………………………………………………………………...……
Adres: ………………………………………………………………………………………………
 
ÖZET: Yazılı kaynaklardan, internetten, deprem konusunda hazırlanmış bilgilendirme CD’lerinden ve televizyon programlarından yararlanarak; deprem öncesinde, deprem sırasında ve depremin hemen sonrasında neler yapmamız gerektiğini öğrendim ve ailemin diğer bireylerinin de öğrenmelerini sağladım. Toplumu afet yönetimi hakkında bilgilendirme ve bilinçlendirme konusunda, çevremde yürütülen çalışmaları izliyor ve bunlara olanaklarım ölçüsünde katılıyorum. Öğrendiklerimi ailemin diğer bireyleriyle paylaşıyorum.
Öğrendiklerimizi pekiştirmek ve deprem sırasında soğukkanlı davranma özelliği kazanmak için 3 aylık aralıklarla deprem tatbikatları yapmaktayız.
 Japonya’da deprem tatbikatı (Pres&Siever, 1998)
Toplumla birlikte yapılan tatbikatlar dışında, ailece ev içinde ve komşularla apartman içinde de tatbikatlar yapılabilir.

 

Sıra
YAPTIĞIM HAZIRLIKLAR !
AÇIKLAMA
1
Aile afet hazırlık planı konusunda aile toplantısı yaparak, alınan kararları bir dosyaya kaydettim.
 
2
Evimin depreme dayanıklılık durumunu yetkili uzmanlara incelettirdim ve onların tavsiyelerini yerine getirdim.
 
3
Maddi olanaksızlıklardan, veya diğer nedenlerle evimin depreme dayanıklılık durumunu incelettiremedim. Bu konuda olanak araştırmaktayım. Evimin zemin özelliklerini ve depreme dayanıklılık derecesini çevremden edindiğim bilgilerle kabaca tahmin etmekteyim.
 
4
Evin projesini buldum (veya krokisini çizdim). Proje (veya kroki) üzerinde evin deprem sırasında en güvenli yerlerini yeşille ve en güvensiz yerlerini kırmızı ile işaretledim; bu noktaları bütün aile bireyleri dikkatle öğrendik. Ayrıca evdeki ve binadaki çıkış yollarını belirledik.
 
5
Ev içinde deprem sırasında devrilecek, düşecek, kayacak, dökülecek eşyanın bir listesini çıkardım ve bunları öncelik sırasıyla uygun şekilde sabitledim. Dolapların en alt raflarına ağır eşyayı yerleştirdim.
 
6
Deprem sırasında yangın tehlikesine karşı doğal gaz vanası ile elektrik sigortalarının kapatılmasını öğrendim ve ailemin diğer bireylerine öğrettim. Evimde deprem etkisiyle yangın çıkmaması için alınabilecek önlemleri aldım. Deprem sonrasında etrafta gaz sızıntısı olmadığından kesinlikle emin bulunmadıkça kibrit, çakmak gibi yangına neden olabilecek şeyleri kullanmamız gerektiğini ailece öğrendik.
 
7
Yangın söndürme araçları sağladım ve bunların nasıl kullanılacağını diğer yetişkin aile bireylerimizle birlikte öğrendik. Apartmanımızda yangın söndürme önlemleri alınıp alınmadığını araştırdım ve alınmış olduğunu gördüm.
 
8
Deprem sırasında boru patlaması ve evi su basması riskine karşı su vanalarının yerlerini ve nasıl kapatılacaklarını ailece öğrendik.
 
9
Deprem çantası ve ilk yardım çantası hazırladım. Deprem çantası içine öncelikle el feneri, pilli radyo, yedek piller, giysi, nakit para, çakı, konserve açacağı… gibi eşyayı; ilk yardım çantasına diğer gereksinimler yanında bir hafta yetecek kadar gereken ilaçları yerleştirdim.Bunların dışında su stoku, yatak yanında el feneri, düdük, ayakkabı gibi malzemeyi hazırladım.
 
10
Bebekler, çocuklar, yaşlılar, özürlüler ve evcil hayvanlar için deprem sonrası gerekecek özel gereksinimleri hazırladım.
 
11
Acil durumda aramamız gereken telefon numaralarının bir listesini yaparak kolay erişebileceğiniz bir yere koyduk, ailece cep telefonlarımızın hafızasına kaydettik ve bunları olabildiğince ezberlemeye çalıştık (itfaiye, en yakın sağlık kuruluşu, ambulans, Kızılay Şubesi, Akut vb. kurtarma ekipleri gibi…)
 
12
Acil durumda haberleşmelerimize yardımcı olacak şehir dışı (deprem bölgesi dışı) bağlantı kişisi belirledim ve bunun adını, adresini ve telefon numaralarını kaydederek aile bireylerimize verdim.
 
13
Tapu vs. gibi kıymetli belgelerimizle, mücevher vb. kıymetli eşyamızın depremden ve yangından korunması için gerekli önlemleri aldım.
 
14
Bina komşularımızla apartman (site) yönetimi aracılığı ile toplantı yaptık; aile afet planlarımızı karşılıklı tartıştık, fikir ve bilgi alışverişinde bulunduk ve ortaklaşa yapmamız gereken işleri planlarımıza dahil ettik.
 
15
Yukarıda ev için belirtilen hazırlık işlemlerini, özelliklerini de dikkate alarak, işyerimde de uyguladım. Çocuklarımın okul veya işyerlerinde de uygulanması için çaba gösterdim.
 
16
3 aylık aralıklarla deprem tatbikatlarımıza ve bulduğumuz fırsat ve olanaklarla afetle mücadele konusunda bilgilerimizi artırmaya ailece devam ediyoruz.
 
Kadıköy Belediyesi Afet Yönetim Projesi çalışmalarına katkı amacıyla Prof. Dr. Y. Tatar tarafından düzenlenmiştir, 05.04. 2004.

 

Deprem ve depremden korunma bilgileri hakkında 2007 yılında Fırat Üniversitesi'nde verdeğim bir konferans slaydlarını (PDF) izlemek için aşağıdaki aşağıdaki bağlantıyı tıklayabilirsiniz.

 

FileManager/file/DepremTurkiye.pdf:  tıklayınız

 

Yayına konulduğu tarih 15.07.2012 

 


Prof. Dr. Yusuf TATAR  İletişim için: bilgi@tatar5838@gmail.com